Update Iran | De “geloofwaardigheid en oprechtheid” van Iran’s nieuwe president moet worden “gemeten” aan “de erkenning van gelijke rechten voor alle burgers” van het land. Zo beoordeelde de invloedrijke ex-hervormingsgezinde politicus Zahra Rahnavard de nieuwe president.

De gesluierde Rahnavard, ooit een voorstander van de verplichte hijab, staat sinds haar politieke activisme in 2009 onder huisarrest. In haar recente brief onthult ze de diepe culturele revolutie die zich in Iran voltrekt. Als voormalig hervormingsgezinde waarschuwt dat als president Pezeshkian “vrouwenrechten niet prioriteert door politieke gevangenen vrij te laten, de verplichte hijab af te schaffen en uitgebreide wetten ter bescherming van rechten in te voeren”, zijn binnenlandse hervormingsagenda typische valse beloften zullen zijn.

Internationaal gezien heeft de EU-verklaring—opzettelijk—niet de beëindiging van de verplichte hijab genoemd, terwijl de ‘Five Eyes’ inlichtingenalliantie onder leiding van de VS Iran wel opriep  om “het gebruik van geweld om de hijab-verplichting af te dwingen te beëindigen.” Brussel verzwakt drastisch de eisen voor vrouwenrechten om Islamitische Teheran te paaien.

De regering van Nationale Verzoening is hoe de nieuwe hervormingsgezinde president zijn kabinet bij voorkeur noemt, maar in de politieke realiteit wordt het georkestreerd door Iran’s Opperste Leider Ali Khamenei. Niet Pezeshkian, maar Khamenei als de Voogdij van de Islamitische Jurist (in het Arabisch: Velâyat-e Faqih) neemt de consequentiële politieke beslissingen. Voor de Opperste Leider, wiens mandaat het is om de moslimgemeenschap (Islamitische Ummah) te dienen in plaats van te regeren voor de belangen van de Iraanse natie. Iedere regering fungeert als een apologetische toeschouwer en facilitator van een diplomatieke façade. De geschiedenis toont aan dat Iraanse presidenten onvermijdelijk zijn verpletterd door de Opperste Leider, wanneer aards bestuur botst met goddelijk gezag.

Opnieuw, voor degenen in zelfbedrog straalt Pezeshkian’s intrede als een baken van hoop. In werkelijkheid schetst zijn wittebroodsweken een horizon van wanhoop. Het aantal Iraanse vrouwen dat door de moralpolitie is doodgeslagen of ter dood veroordeeld op valse aanklachten te midden van een golf van executies in de afgelopen drie maanden is catastrofaal. De cijfers liegen niet. Alleen al in augustus 2024, een maand na de presidentsverkiezingen, werden minstens 106 Iraniërs opgehangen—één executie elke zeven uur.

Pezeshkian’s Kabinet van Nationale Verzoening, met een gemiddelde leeftijd van 59,8 jaar, is het oudste in de geschiedenis van het regime. Dit staat in schril contrast met de valse politieke beloftes en de feitelijke data van de Wereldbank die aangeven dat 60% van de Iraanse bevolking jonger is dan 45.

Op het eerste gezicht lijkt zijn kabinet, met één vrouw als minister van Weg en Huisvesting, progressiever dan eerdere hervormingsgezinde regeringen. Toch scoort het aanzienlijk lager in statistieken vergeleken met de conservatieve regering van Holocaust ontkenner Ahmadinejad, twintig jaar geleden.

Een recent uitgelekt onderzoek van het Ministerie van Cultuur onthulde wijdverbreide “ontevredenheid” onder de bevolking. Meer dan 90% van de Iraniërs is “ontevreden” met de huidige staat van het land en gelooft dat de toekomst met hervormingen “niet meer te repareren” is. Vrouwenrechten, herhaald door de beëindiging van de verplichte hijab, is een van de meest dringende kwesties die door respondenten werden geïdentificeerd. In werkelijkheid weerspiegelt dit onderzoek de kreet van de vreedzame opstand van 2022 voor Vrouwen, Leven, Vrijheid die de toekomst zal vormgeven, niet de window-dressing regering van Nationale Verzoening van Pezeshkian.

Het perspectief van Pezeshkian’s regering hangt af van de politieke rol van de 85-jarige Opperste Leider, die vooral zijn ideologische Ummah-volgelingen dient, onbezorgd over goed bestuur en nationale belangen. Vrouwen en hun roep om vrijheden vormen een antidotum voor Khamenei’s politieke raison d’être.

De strikte houding ten opzichte van de verplichte hijab komt voort uit de overtuiging dat 99,5% van Iran’s 90 miljoen inwoners moslim is. Een online enquête van Gamaan, een Nederlandse onderzoeksgroep, toonde echter aan dat ongeveer de helft van de 50.000 Iraanse respondenten hun religie had verloren of veranderd. Minder dan een derde identificeerde zich als sjiiet, de dominante moslimstroming. Ondanks het verbod op bekering groeit de interesse in niet-moslimreligies zoals het zoroastrisme en het bahá’í-geloof. Evangelische christenen in Iran beweren dat het christendom daar sneller groeit dan in enig ander land. Wat Israël en Joden betreft, heeft Iran de laagste antisemitisme-indexscore in het Midden-Oosten volgens de ADL. 

In werkelijkheid is Iran ook de eerste pro-Joodse natie in de moslimwereld!

President Pezeshkian’s bezoek aan New York volgende week is bedoeld om zijn hoop op verzoening te presenteren. Ondanks zijn beloften van nationale- en internationale verzoening, functioneert hij binnen het islamitische regime als een apologetische toeschouwer, die een diplomatiek rookgordijn creëert. Hij zal vooral wanhoop oogsten, aangezien een aardse dagelijks bestuur zal botsen met goddelijk gezag van Ayatollah. Echte hoop, echter is opgeslagen in de culturele revolutie, belichaamd door de Vrouwen, Leven, Vrijheid-opstand, met vrouwen die de volgende politieke beweging leiden. Iran’s onvermijdelijke transformatie zal de regio sterk beïnvloeden, zoals de islamitische revolutie van 1979 het islamisme aanwakkerde.

Europa heeft een alomvattende Iran-strategie nodig. Om zijn culturele erfgoed te beschermen, moet ons oude continent zich blijven verbinden met het nieuwe continent, Amerika, maar sterker soeverein worden. Dit vereist moedige strategische keuzes met historisch besef. Lang voordat Europa onder de strategische voogdij van de VS kwam, weerstond de Perzisch-Europese alliantie in de 16e eeuw de Ottomaanse expansie. In de 19e eeuw beperkte de Frans-Iraanse alliantie de Russische agressie. In de 21e eeuw is Europa’s bondgenoot tegen het islamisme en het Poetinisme de Iraanse natie, geleid door vrouwen. ⬧

Damon Golriz, strategische analist en Iran deskundige.